Κείμενο 6, Ξενοφών

[κατεδίωξαν εἰς τὸ μεταξὺ τοῦ βουλευτηρίου καὶ τοῦ τῆς Ἑστίας ἱεροῦ

***

[7.4.28] Μόλις ησύχασαν οι Αρκάδες από τον Κρώμνο, ασχολήθηκαν ξανά —όπως ήταν φυσικό— με τους Ηλείους: ενίσχυσαν τη φρουρά τους στην Ολυμπία, και καθώς ερχόταν ολυμπιακή χρονιά άρχισαν τις ετοιμασίες για την οργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων μαζί με τους Πισάτες, που ισχυρίζονταν ότι ήταν οι αρχικοί επόπτες του ιερού. Όταν ήρθε ωστόσο ο μήνας όπου γιορτάζονται τα Ολύμπια, και οι μέρες όπου συγκεντρώνεται κόσμος για τον πανηγυρισμό, τότε οι Ηλείοι —ύστερα από φανερές προετοιμασίες, κι αφού ζήτησαν βοήθεια από τους Αχαιούς— πήραν τον δρόμο για την Ολυμπία.

ερωτήσεις

Α1. Ποιοι βασικοί αντίπαλοι αντιπαρατίθενται; Ποιοι είναι οι σύμμαχοί τους;

Α2. Ποιο είναι το επικείμενο γεγονός και ποια απήχηση έχει στον κόσμο;

 

***

[7.4.29] Οι Αρκάδες, που δεν περίμεναν ότι οι Ηλείοι θα ᾽ρχονταν ποτέ να τους χτυπήσουν, διηύθυναν τις γιορτές μαζί με τους Πισάτες. Είχαν κιόλας γίνει η ιπποδρομία και τ᾽ αγωνίσματα στίβου του πεντάθλου· όσοι όμως έφτασαν ώς την πάλη δεν πάλεψαν στον στίβο, αλλ᾽ ανάμεσα στον στίβο και στον βωμό — γιατί στο μεταξύ ο στρατός των Ηλείων είχε προχωρήσει ώς το τέμενος. Οι Αρκάδες δεν βγήκαν να τους απαντήσουν πιο έξω, αλλά παρατάχτηκαν κατά μήκος του ποταμού Κλάδεου, που κυλάει κοντά στην Άλτι και χύνεται στον Αλφειό. Είχαν μαζί τους και συμμάχους, κάπου δύο χιλιάδες Αργείους οπλίτες και τετρακόσιους Αθηναίους ιππείς.

[7.4.29] οἱ δὲ Ἀρκάδες ἐκείνους μὲν οὐκ ἄν ποτε ᾤοντο ἐλθεῖν ἐπὶ σφᾶς, αὐτοὶ δὲ σὺν Πισάταις διετίθεσαν τὴν πανήγυριν. καὶ τὴν μὲν ἱπποδρομίαν ἤδη ἐπεποιήκεσαν καὶ τὰ δρομικὰ τοῦ πεντάθλου· οἱ δ᾽ εἰς πάλην ἀφικόμενοι οὐκέτι ἐν τῷ δρόμῳ, ἀλλὰ μεταξὺ τοῦ δρόμου καὶ τοῦ βωμοῦ ἐπάλαιον. οἱ γὰρ Ἠλεῖοι σὺν τοῖς ὅπλοις παρῆσαν ἤδη εἰς τὸ τέμενος. οἱ δὲ Ἀρκάδες πορρωτέρω μὲν οὐκ ἀπήντησαν, ἐπὶ δὲ τοῦ Κλαδάου ποταμοῦ παρετάξαντο, ὃς παρὰ τὴν Ἄλτιν καταρρέων εἰς τὸν Ἀλφειὸν ἐμβάλλει. καὶ σύμμαχοι δὲ παρῆσαν αὐτοῖς, ὁπλῖται μὲν Ἀργείων εἰς δισχιλίους, Ἀθηναίων δὲ ἱππεῖς περὶ τετρακοσίους.

ερωτήσεις

Β1. Τι μορφή παίρνει η αντιπαράθεση και πώς εξελίσσεται;

Β2. Ποιο γεγονός εξελίσσεται παράλληλα και με ποιο τρόπο;

Β3. Πώς αποδίδονται στο αρχαίο κείμενο οι υπογραμμισμένες φράσεις της μετάφρασης;

Β4. Βρείτε δύο τύπους αορίστου β΄.

Β5. Βρείτε και χαρακτηρίστε τη δευτερεύουσα πρόταση.

 

***

[7.4.30] Οι Ηλείοι παρατάχτηκαν στην αντικρινή όχθη του ποταμού, έκαναν θυσία κι αμέσως προχώρησαν. Ώς τότε τους περιφρονούσαν σαν πολεμιστές οι Αρκάδες κι οι Αργείοι, αλλά κι οι Αχαιοί κι οι Αθηναίοι· τη μέρα εκείνη, μολοντούτο, μπήκαν επικεφαλής στους συμμάχους τους, σαν περισσότερο γενναίοι· όσο για τους Αρκάδες —γιατί μ᾽ αυτούς χτυπήθηκαν πρώτα—, τους έτρεψαν αμέσως σε φυγή, κι όταν ήρθαν σ᾽ ενίσχυσή τους οι Αργείοι τους αναχαίτισαν και τους νίκησαν κι αυτούς.

[7.4.30] καὶ μὴν οἱ Ἠλεῖοι τἀπὶ θάτερα τοῦ ποταμοῦ παρετάξαντο, σφαγιασάμενοι δὲ εὐθὺς ἐχώρουν. καὶ τὸν πρόσθεν χρόνον εἰς τὰ πολεμικὰ καταφρονούμενοι μὲν ὑπ᾽ Ἀρκάδων καὶ Ἀργείων, καταφρονούμενοι δὲ ὑπ᾽ Ἀχαιῶν καὶ Ἀθηναίων, ὅμως ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ τῶν μὲν συμμάχων ὡς ἀλκιμώτατοι ὄντες ἡγοῦντο, τοὺς δ᾽ Ἀρκάδας, τούτοις γὰρ πρώτοις συνέβαλον, καὶ εὐθὺς ἐτρέψαντο, καὶ ἐπιβοηθήσαντας δὲ τοὺς Ἀργείους δεξάμενοι καὶ τούτων ἐκράτησαν.

 

ερωτήσεις

Γ1. Ποια είναι η εξέλιξη της αντιπαράθεσης; Ποιοι έχουν την πρωτοβουλία των κινήσεων; Πόσο αναμενόμενη ήταν η υπεροχή τους;

Γ2. Από τι είδος προτάσεις (ως προς τη σχέση τους με τις άλλες) αποτελείται το απόσπασμα;

Γ3. Εντοπίστε από ποιες προτάσεις αποτελείται το απόσπασμα.

Γ4. Ποιο είναι το υποκείμενο όλων των ρηματικών τύπων του αποσπάσματος;

Γ5. Εντοπίστε τις δοτικές του κειμένου. Ποιος είναι ο συντακτικός ρόλος τους;

Γ6. Πώς αποδίδονται στο αρχαίο κείμενο οι υπογραμμισμένες φράσεις της μετάφρασης;

Γ7. Εντοπίστε έναν τύπο αορίστου β΄.

Γ8. Εντοπίστε τους συνηρρημένους ρηματικούς τύπους.

 

***

[7.4.31] ἐπεὶ μέντοι κατεδίωξαν εἰς τὸ μεταξὺ τοῦ βουλευτηρίου καὶ τοῦ τῆς Ἑστίας ἱεροῦ καὶ τοῦ πρὸς ταῦτα προσήκοντος θεάτρου, ἐμάχοντο μὲν οὐδὲν ἧττον καὶ ἐώθουν πρὸς τὸν βωμόν,

ἀπὸ μέντοι τῶν στοῶν τε καὶ τοῦ βουλευτηρίου καὶ τοῦ μεγάλου ναοῦ βαλλόμενοι καὶ ἐν τῷ ἰσοπέδῳ μαχόμενοι, ἀποθνῄσκουσιν ἄλλοι τε τῶν Ἠλείων καὶ αὐτὸς ὁ τῶν τριακοσίων ἄρχων Στρατόλας.

τούτων δὲ πραχθέντων ἀπεχώρησαν εἰς τὸ αὑτῶν στρατόπεδον.

ερωτήσεις

Δ1. Να βρείτε και να χαρακτηρίσετε τη δευτερεύουσα πρόταση (εισαγωγή, εφορά, είδος, συντακτικός ρόλος).

(ἐπεὶ κατεδίωξαν = χρονική, επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου)

Δ2. Να βρεθούν α) η απόλυτη μετοχή και να εξηγηθεί γιατί χαρακτηρίζεται "απόλυτη", β) ο ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός, γενική διαιρετική, γ) ο ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός, γενική αντικειμενική, δ) οι δύο ονοματικοί ετερόπτωτοι προσδιορισμοί, γενικές κτητικές.

Δ3. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι λέξεις: τῶν Ἠλείων, τῶν τριακοσίων, πραχθέντων

Δ4. Να εντοπίσετε τα δύο ρήματα που σχηματίζουν αόριστο β΄

Δ5. Να αποδώσετε το κείμενο στην κοινή νεοελληνική.

 

***

[7.4.32] Ωστόσο οι Αρκάδες κι οι σύμμαχοί τους τόσο πολύ είχαν φοβηθεί για την επόμενη μέρα, ώστε τη νύχτα καθόλου δεν κοιμήθηκαν, παρά την πέρασαν γκρεμίζοντας τα ξύλινα παραπήγματα —που με κόπους είχαν κατασκευαστεί— για να στήσουν φράγμα. Όσο για τους Ηλείους, την άλλη μέρα πλησίασαν, αλλά βλέποντας ότι το φράγμα ήταν οχυρό, κι ότι πολλοί εχθροί είχαν ανέβει πάνω στους ναούς, γύρισαν πίσω στην πόλη τους: είχαν δείξει παλικαριά τέτοια, που ένας θεός βέβαια θα μπορούσε να εμφυσήσει και μέσα σε μια μέρα — αλλά που άνθρωποι δεν θα ᾽ταν ικανοί να προκαλέσουν, ούτε και μέσα σε μεγάλο χρονικό διάστημα, σ᾽ όσους δεν θα ᾽ταν από τη φύση τους παλικάρια.

Ξενοφώντας Ελληνικά, Ζ, 4, 28-32

ερωτήσεις

Ε1. Τι κάνουν οι Αρκάδες για να αντιμετωπίσουν τους Ηλείους; Πώς κρίνετε την πρακτική τους;

Ε2. Συνεχίζουν οι Ηλείοι την επιθετικότητά τους; Με ποιον τρόπο τελειώνει η σύγκρουσή;

Γενική ερώτηση: Για ποιον λόγο νομίζετε ότι έγινε τελικά η αντιπαράθεση που καταγράφετε από τον Ξενοφώντα (σε όλα τα αποσπάσματα);

 

 

μετάφραση Ρόδης Ρούφος, από Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα/ Ψηφίδες για την ελληνική Γλώσσα